ĐẠI THỪA BÁCH PHÁP MINH MÔN LUẬN

大乘百法明門論

THẾ THÂN BỒ TÁT TẠO

世親菩薩造

ĐƯỜNG TAM TẠNG PHÁP SƯ HUYỀN TRANG DỊCH

唐三藏法師玄奘譯

THE TREATISE ON THE HUNDRED DHARMAS:

A GATE TO UNDERSTANDING THE MAHAYANA

“MAHĀYĀNA ŚATADHARMĀ-PRAKĀŚAMUKHA ŚĀSTRA”

BY MASTERVASUBANDHU

  

Như Thế-tôn ngôn : “Nhất thiết pháp vô ngã”. Hà đẳng “Nhất-thiết-pháp” ? Vân hà vi “Vô-ngã” ? Nhất thiết pháp giả, lược hữu Ngũ-chủng :

如世尊言：一切法無我。何等一切法？

云何 為無我？一切法者，略有五種。

The World-Honored One said, “All dharmas are empty of a self.” What are all dharmas? What is to be empty of a self? Regarding all dharmas, they may be grouped into five classes:

Nhất giả Tâm-pháp, 

一者心法。

1.Mind dharmas 

Nhị giả Tâm-sở-hữu-pháp, 

二者心所有法。

2.Mind co-arising dharmas 

Tam giả Sắc-pháp, 

三者色法。

3.Form dharmas 

Tứ giả Tâm-bất-tương-ưng-hành-pháp, 

四者心不相應行法。

4.Mind non-co-arising dharmas 

Ngũ giả Vô-vi-pháp.  

五者無為法。 

5.Unconditioned dharmas.

Nhất thiết tối thắng cố. Dữ thử tương ưng cố. Nhị sở hiện ảnh cố. Tam vị sai biệt cố. Tứ sở hiển thị cố. Như thị thứ đệ.

一切最勝故。與此相應故。二所現影

故。三 位差別故。四所顯示故。如是次

第。

The dharmas of the first class are the most powerful. The second class arises in association with the first. The third is a projection of the first two. The fourth comes from interactions of the first three. The fifth is revealed by the first four.

Đệ nhất Tâm-pháp, lược hữu bát chủng : 

第一心法，略有八種。

The first class, mind dharmas, includes eight in general: 

Nhất nhãn thức, Nhị nhĩ thức, Tam tị thức, Tứ thiệt thức, Ngũ thân thức, lục ý thức, Thất mạt-na thức, Bát a-lại-da thức.

一眼識。二耳識。三鼻識。四舌識。五

身識。六意識。七末那識。八阿賴耶

識。 

1. eye-consciousness, 

2. ear-consciousness, 

3. nose-consciousness, 

4. tongue-consciousness, 

5. body-consciousness, 

6. mind-consciousness, 

7. manas-consciousness, and 

8. alaya-consciousness.

Đệ nhị Tâm-sở-hữu-pháp, Lược hữu ngũ thập nhất chủng, Phân vi lục vị.

第二心所有法，略有五十一種，分為六位。 

The second class, mind co-arising dharmas, includes fifty-one in general, grouped into six categories: 

Nhất biến-hành hữu ngũ, Nhị biệt-cảnh hữu ngũ, Tam thiện hữu thập, Tứ căn-bổn-phiền-não hữu lục, Ngũ tùy-phiền-não hữu nhị thập, Lục bất-định  hữu tứ.

一遍行有五。二別境有五。三善有

十一。四煩惱有六。五隨煩惱有二十。六不定有四。 

1. Five universally active dharmas  

2. Five situation-specific dharmas 

3. Eleven wholesome dharmas 

4. Six primary vexations 

5. Twenty derivative vexations 

6. Four indeterminate dharmas 

Nhất biến-hành ngũ giả :

一遍行五者。

Nhất tác-ý, Nhị Xúc, Tam thọ, Tứ tưỏng, Ngũ tư.

一作意。二觸。三受。四想。 五思。

The five universally active dharmas are attention, contact, feeling, conception, and volition. 

Nhị biệt-cảnh ngũ giả :

二別境五者。

Nhất dục, Nhị thắng-giải, Tam niệm, Tứ tam-ma-địa, Ngũ huệ.

一欲。二勝 解。三念。四定。五慧。

The five situation-specific dharmas are desire, resolve, mindfulness, samadhi, and discernment.

Nhất tín, Nhị tinh-tấn, Tam tàm, Tứ qúy, Ngũ vô-tham, Lục vô-sân, Thất vô-si, Bát khinh-an, Cửu bất-phóng-dật, Thập hành-xả, Thập nhất bất-hại.

一信。二精進。三慚。四愧。五無貪。六無瞋。七無癡。八輕安。九不放 逸。十行捨。十一不害。

The eleven wholesome dharmas are faith, diligence, conscience, shame, non-greed, non-anger, non-ignorance, serenity, heedfulness, equanimity, and non-harmfulness.

Tứ phiền-não lục giả :

四煩惱六者。

Nhất tham, Nhị sân, Tam si, Tứ mạn, Ngũ nghi, Lục bất-chánh kiến.

一貪。二瞋。三慢。四無明。五疑。六不正見。 

The six primary vexations are greed, anger, pride, ignorance, doubt, and false views. 

Nhất phẫn, Nhị hận, Tam não, Tứ phú, Ngũ cuống, Lục siểm, Thất kiêu, Bát hại, Cửu tật, Thập san, Thập nhất vô-tàm, Thập nhị vô-quý, Thập tam bất-tín, Thập tứ giải-đãi, Thập ngũ phóng-dật, Thập lục hôn-trầm, Thập thất trạo-cử, Thập bát thất-niệm, Thập cửu bất-chánh-tri, Nhị thập tán-loạn.

一忿。二恨。三惱。四覆。五誑。六諂。七憍。八害。九嫉。十慳。十 一無慚。十二無愧。十三不信。十四懈怠。十五放逸。十六昏沈。十七掉舉。十八失念。十九不正知。二十散亂。

The twenty derivative vexations are resentment, hatred, rage, concealment, deceit, guile, conceit, malice, envy, ungenerosity, lack of conscience, shamelessness, lack of faith, indolence, indulgence, torpor, restlessness, forgetfulness, delusion, and distraction.

Lục bất-định tứ giả :

六不定四者。

Nhất thụy miên, Nhị ác-tác, Tam tầm, Tứ tứ.

一睡眠。二惡作。三尋。四伺。 

The four indeterminate dharmas are sleep, regret, initial inspection, and sustained investigation.

Đệ tam sắc-pháp, lược hữu thập nhất chủng :

第三色法，略有十一種。

Nhất nhãn, Nhị nhĩ, Tam tỷ, Tứ thiệt, Ngũ thân, Lục sắc,
Thất thanh, Bát hương, Cửu vị, Thập xúc, Thập nhất pháp-xứ-sở-nhiếp-sắc.

一眼。二耳。三鼻。四舌。五身。六色。七聲。八香。九味。十觸。十一法處所攝色。

The third class, form dharmas, includes eleven in general: eye, ear, nose, tongue, body, form, sound, smell, taste, touch, and thought-form.

Đệ tứ tâm-bất-tương-ưng-hành-pháp, lược hữu nhị thập tứ chủng :

第四心不相應行法，略有二十四種。

Nhất đắc, Nhị mạng-căn, Tam chúng-đồng-phận, Tứ dị-sanh-tánh, Ngũ vô-tưởng-định, Lục diệt-tận-định, Thất vô-tưởng-báo, Bát danh-sắc, Cửu cú-thân, Thập văn-thân, Thập nhất sanh, Thập nhị trụ, Thập tam lão, Thập tứ Vô-thường, Thập ngũ lưu-chuyển, Thập lục định-dị, Thập thất tương-ưng, Thập bát thế-tốc, Thập cửu thứ-đệ, Nhị thập thời, Nhị thập nhất phương, Nhị thập nhị số, Nhị thập tam hòa-hợp-tánh, Nhị thập tứ bất-hòa-hợp-tánh.

一得。二命根。三眾同分。四異生性。五無想定。六滅盡定。七無想報。八名身。九句身。十文身。十一生。十二住。十三老。十四無常。十五流轉。十六定異。十七相應。十八勢速。十九次第。二十時。二十一方。二十二數。二十三和合性。二十四不和合性。

The fourth class, mind non-co-arising dharmas, includes twenty-four in general: gain, life-source, commonality, mundane disparity, thoughtless absorption, cessation absorption, fruit of thoughtless absorption, names, sentences, phonemes, birth, abidance, aging, impermanence, flux, karmic distinction, karmic correlation, speed, sequential order, time, space, number, congruence, incompatibility.

Đệ ngũ vô-vi-pháp giả, lược hữu lục chủng:

第五無為法者，略有六種。

Nhất hư-không-vô-vi, Nhị trạch-diệt-vô-vi, Tam phi-trạch-diệt-vô-vi, Tứ bất-động-diệt-vô-vi, Ngũ tưởng-thọ-diệt-vô-vi, Lục chân-như-vô-vi.

一虛空無為。二擇滅無為。三非擇滅無為。四不動滅無為。五想受滅無為。六真如無為。

The fifth class, unconditioned dharmas, includes six in general: empty space, unconditioned by discernment,unconditioned without discernment, imperturbable samadhi, cessation of conception and feeling, and true-suchness. 

Ngôn vô-ngã giả, lược hữu nhị chủng :

言無我者。略有二種。

Nhất bổ-đặc-già-la-vô-ngã, Nhị pháp-vô-ngã.

一補特伽羅無我。二 法無我。

Regarding empty of a self, there are two kinds in general: a sentient being is empty of a self, and dharmas are empty of a self.